Trong mặt phẳng (P) cho đường tròn (C) tâm O, đường kính AB = 2R. Cho O1 là điểm đối xứng của O qua A. Lấy điểm S sao cho SO1 ⊥ (P) và SO1 = 2R. Tính thể tích của khối cầu đi qua đường tròn O và điểm S.
Trước hết ta cần biết :
-Tâm của mặt cầu qua đường tròn bất kì trong không gian nằm trên trục của đường tròn là đường thẳng qua tâm đường tròn và vuông góc với mặt phẳng chứa đường tròn. Trong bài này ta gọi trục đường tròn là ∆. Khi đó ∆ // SO1.
-Mặt cầu đi qua A, S ⇒ Tâm mặt cầu thuộc mặt phẳng trung trực của SA. Do SO1 // ∆
⇒ Có mặt phẳng (P) chứa SO1 , ∆. Vậy mặt phẳng trung trực của SA cắt (P) theo giao tuyến là trung trực của SA trong mặt phẳng (P). Gọi K là trung điểm của SA . Trong mặt phẳng (P) kẻ đường thẳng qua K vuông góc SA cắt ∆ ở O2. O2 là tâm mặt cầu cần tìm. Kí hiệu mặt cầu là (C). (C) có tâm O2, bán kính R1 = SO2 = O2A (1)
Trong ∆AOO2 ⇒ O2A = ; OA = R. (2)
Trong ∆SHO2 ⇒ SO2 = (O2H ⊥ SO1 )
=
= (3)
Từ (1), (2), (3) ⇒ OO22 + OA2 = 4R2 + (2R – OO2)2
⇔ OO22 + R2 = 4R2 + 4R2 – 4R.OO2 + OO22
⇔ OO2 =
Vậy bán kính mặt cầu:
R1 = = =
⇒ V = R13 = ..R3 (đvtt)