Theo chương trình nâng cao Phân tích bài thơ “Đọc Tiểu Thanh ký” của Nguyễn Du [5 điểm]
Câu hỏi
Nhận biết
Theo chương trình nâng cao
Phân tích bài thơ “Đọc Tiểu Thanh ký” của Nguyễn Du [5 điểm]
Đáp án đúng:
Lời giải của Luyện Tập 365
1. GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM
- Nguyễn Du - đại thi hào dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới. Văn chương ông mang nội dung tư tưởng nhân đạo sâu sắc, mới mẻ.
- Tác phẩm: một trong những tác phẩm thơ chữ Hán tiêu biểu của Nguyễn Du, kết tinh tư tưởng nhân đạo của nhà thơ.
2. PHÂN TÍCH BÀI THƠ:
a. NỘI DUNG:
- Hai câu đề: Tiếng thở dài của tác giả trước lẽ biến thiên “dâu bể” của cuộc đời và sự thổn thức của một tấm lòng nhân đạo: vạn vật đổi thay, Tiểu Thanh đã bị vùi lấp trong quên lãng nhưng nhà thơ đã nhớ và viếng nàng qua “nhất chỉ thư”.
- Hai câu thực: Nỗi xót xa cho một kiếp tài hoa bạc mệnh gợi nhớ cuộc đời, số phận bi thương của Tiểu Thanh: tài hoa, nhan sắc hơn người nên bị đố kị, phải làm lẽ và bị đày ải đến chết vẫn không được buông tha.
- Hai câu luận: Niềm cảm thông đối với những kiếp hồng nhan, những người tài hoa bạc mệnh: từ số phận của Tiểu Thanh, nhà thơ khái quát về quy luật nghiệt ngã “tài mệnh tương đố”, “hồng nhan bạc phận” và tự thấy mình cũng là kẻ “cùng hội cùng thuyền” với Tiểu Thanh, là nạn nhân của nỗi oan khiên lạ lung để bộc lộ mối đồng cảm sâu xa.
- Hai câu kết: tiếng lòng khao khát tri âm: khóc Tiểu Thanh, Nguyễn Du đồng thời khóc cho chính mình, nhà thơ hướng về hậu thế bày tỏ nỗi khao khát tri âm của mọi kiếp người tài hoa mà phải chịu đau khổ trên đời. → Bài thơ là tâm sự xót thương, day dứt của Nguyễn Du không chỉ đối với nỗi oan của những kiếp tài hoa mà còn đối với chính mình (giá trị nhân đạo và nhân bản sâu sắc).
b. NGHỆ THUẬT:
- Sử dụng tài tình phép đối, khả năng thống nhất những mặt đối lập trong từ ngữ, ngôn từ.
- Ngôn ngữ trữ tình đậm chất triết lí…
3. ĐÁNH GIÁ:
- Đóng góp mới mẻ về tư tưởng của nhà thơ.
- Vẻ đẹp nhân cách của nhà thơ.
1. GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM
- Nguyễn Du - đại thi hào dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới. Văn chương ông mang nội dung tư tưởng nhân đạo sâu sắc, mới mẻ.
- Tác phẩm: một trong những tác phẩm thơ chữ Hán tiêu biểu của Nguyễn Du, kết tinh tư tưởng nhân đạo của nhà thơ.
2. PHÂN TÍCH BÀI THƠ:
a. NỘI DUNG:
- Hai câu đề: Tiếng thở dài của tác giả trước lẽ biến thiên “dâu bể” của cuộc đời và sự thổn thức của một tấm lòng nhân đạo: vạn vật đổi thay, Tiểu Thanh đã bị vùi lấp trong quên lãng nhưng nhà thơ đã nhớ và viếng nàng qua “nhất chỉ thư”.
- Hai câu thực: Nỗi xót xa cho một kiếp tài hoa bạc mệnh gợi nhớ cuộc đời, số phận bi thương của Tiểu Thanh: tài hoa, nhan sắc hơn người nên bị đố kị, phải làm lẽ và bị đày ải đến chết vẫn không được buông tha.
- Hai câu luận: Niềm cảm thông đối với những kiếp hồng nhan, những người tài hoa bạc mệnh: từ số phận của Tiểu Thanh, nhà thơ khái quát về quy luật nghiệt ngã “tài mệnh tương đố”, “hồng nhan bạc phận” và tự thấy mình cũng là kẻ “cùng hội cùng thuyền” với Tiểu Thanh, là nạn nhân của nỗi oan khiên lạ lung để bộc lộ mối đồng cảm sâu xa.
- Hai câu kết: tiếng lòng khao khát tri âm: khóc Tiểu Thanh, Nguyễn Du đồng thời khóc cho chính mình, nhà thơ hướng về hậu thế bày tỏ nỗi khao khát tri âm của mọi kiếp người tài hoa mà phải chịu đau khổ trên đời. → Bài thơ là tâm sự xót thương, day dứt của Nguyễn Du không chỉ đối với nỗi oan của những kiếp tài hoa mà còn đối với chính mình (giá trị nhân đạo và nhân bản sâu sắc).
b. NGHỆ THUẬT:
- Sử dụng tài tình phép đối, khả năng thống nhất những mặt đối lập trong từ ngữ, ngôn từ.
- Ngôn ngữ trữ tình đậm chất triết lí…
3. ĐÁNH GIÁ:
- Đóng góp mới mẻ về tư tưởng của nhà thơ.
- Vẻ đẹp nhân cách của nhà thơ.
Câu hỏi liên quan
-
Dựa vào ý nghĩa câu danh ngôn sau, anh/chị hãy kể lại một câu chuyện có liên quan đến bản thân:
“Dù người ta có nói với bạn điều gì đi nữa, hãy tin rằng cuộc sống là điều kỳ diệu và đẹp đẽ" [Pautopxki]
(5,0 điểm)
-
Các từ ngữ “mình, ta” trong câu ca dao
“Mình về mình có nhớ ta,
Ta về ta nhớ hàm răng mình cười”
biểu hiện dấu hiệu của phong cách ngôn ngữ sinh hoạt. Vì sao có thể nói như thế? (1,0 điểm)
-
Em hiểu thế nào về đặc trưng tính truyền miệng của văn học dân gian Việt Nam? Vì sao văn học dân gian lại được sáng tác và lưu truyền bằng phương thức truyền miệng? (2,0 điểm)
-
Trình bày ngắn gọn đặc điểm của hai thể loại văn học dân gian Việt Nam: truyện cổ tích (tiểu loại truyện cổ tích thần kì), ca dao. (2,0 điểm)
-
Trong truyền thuyết “An Dương Vương và Mị Châu –Trọng Thủy”, Mị Châu là một cô gái trong trắng, một người vợ hiền nhưng thần Rùa vàng lại kết tội nàng là giặc. Theo anh/chị, kết luận đó có nghiêm khắc quá không? (1,5 điểm)
-
“Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông,
Cau thôn Đoài nhớ trầu không thôn nào”
(Nguyễn Bính, “Tương tư”)
Anh/chị hãy chỉ ra biện pháp tu từ hoán dụ và ẩn dụ trong hai câu thơ trên. (1,0 điểm)
-
“Thương thay cũng một kiếp người
Hại thay mang lấy sắc tài làm chi
Những là oan khổ lưu li
Chờ cho hết kiếp còn gì là thân ! »
(Nguyễn Du)
Qua bài thơ « Độc Tiểu Thanh kí » của Nguyễn Du, anh (chị) hãy làm sáng tỏ ý thơ trên. (8,0 điểm):
-
Hãy phát biểu cảm nhận của anh (chị) về triết lí "nhàn" trong bài thơ “Nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm. (6,0 điểm)
-
Chép chính xác bài thơ “Nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm. Khái quát giá trị nghệ thuật và rút ra ý nghĩa của bài thơ. (2,0 điểm)
-
Chép lại bản phiên âm và bản dịch thơ bài “Tỏ lòng” (Thuật hoài) của Phạm Ngũ Lão.(1,5 điểm)