b: Theo chương trình Nâng cao (Dành cho các lớp D) (7,0 điểm)
Có ý kiến cho rằng bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” là bức tranh phong cảnh và cũng là tâm cảnh, thể hiện tình yêu đời, lòng ham sống mãnh liệt mà đầy uẩn khúc của hồn thơ Hàn Mặc Tử. Qua việc phân tích tác phẩm, anh/chị hãy bình luận ý kiến trên.
I. Giới thiệu chung: (0,5 điểm)
- Hàn Mặc Tử là một nhà thơ nổi tiếng trong phong trào thơ ca lãng mạn 1930-1945.
- “Đây thôn Vĩ Dạ” là một trong những bài thơ nổi tiếng của Hàn Mặc Tử nằm trong tập “Thơ điên” (hay “Đau thương”) được chính nhà thơ tập hợp lại vào 1938.
- Khẳng định ý kiến trên là đúng đắn: Bài thơ là bức tranh phong cảnh và cũng là tâm cảnh, thể hiện tình yêu đời, lòng ham sống mãnh liệt mà đầy uẩn khúc của hồn thơ Hàn Mặc Tử.
II. Phân tích, chứng minh: (6,0 điểm)
1. "Đây thôn Vĩ Dạ" là bức tranh phong cảnh:
- Khổ 1 - Thiên nhiên con người xứ Huế trong buổi bình minh
+ Bức tranh thôn Vĩ được khắc hoạ tươi đẹp, sống động, có đường nét, có màu sắc và tràn đầy sức sống: "nắng hàng cau" - "nắng mới lên", vườn "mướt quá xanh như ngọc", lá trúc,...
+ Hình ảnh con người ẩn hiện sau vườn trúc, với khuôn mặt chữ điền hiền hòa, đôn hậu, dễ mến.
- Khổ 2 - Đêm trăng Vĩ Dạ
+ Cảnh có gió, mây, hoa, dòng nước, hoa bắp, con thuyền, bến sông…Nhưng tất cả không một chút ràng buộc, không một mối dây liên hệ với nhau mà chia lìa đôi ngả, đoạn tuyệt với nhau.
+ Cảnh lung linh huyền ảo, đầy màu sắc với một "sông trăng"
- Khổ 3: Một không gian mờ ảo giữa hai bờ hư - thực -"Ở đây sương khói mờ nhân ảnh" với "khách đường xa"
2. Bài thơ cũng là bức tranh tâm cảnh - thể hiện tình yêu đời, lòng ham sống mãnh liệt mà đầy uẩn khúc của nhà thơ:
- Câu hỏi tu từ mở đầu bài thơ "Sao anh không về chơi thôn Vĩ?" vừa như một lời mời gọi, vừa như trách giận, vừa như một sự tự phân thân của tác giả để giãi bày tâm trạng tiếc nuối, nhớ mong. Đó là tiếng nói bâng khuâng rạo rực của một tâm hồn yêu đời, khát sống, hướng về cái trong trẻo, thánh thiện.
- Khổ 2: cảnh nhuốm màu tâm trạng, in đậm cái Tôi đau thương của nhà thơ. Câu hỏi "Có chở trăng về kịp tối nay? " cũng là tiếng nói khắc khoải, thảng thốt của nhà thơ trong cuộc chạy đua với thời gian - một con người luôn dằn vặt, ám ảnh về sự sống mong manh. Từ cảnh ngộ riêng của nhà thơ, ta có thể lí giải được điều này.
- Tâm trạng băn khoăn, hoài nghi, thảng thốt "Áo em trắng quá nhìn không ra/ ...Ai biết tình ai có đậm đà?”
3. Nghệ thuật biểu hiện:
- Nghệ thuật so sánh, nhân hóa, thủ pháp lấy động gợi tỉnh, sử dụng câu hỏi tư từ...
- Hình ảnh sáng tạo có sự hòa quyện giữa thực và ảo, ngôn ngữ tinh tế, giàu sức gợi cảm.
- Giọng thơ linh hoạt
III. Đánh giá: (0,5 điểm)
- Bài thơ có cảnh sắc thiên nhiên thơ mộng, có mối tình đẹp nhưng ẩn khuất đằng sau là tình cảm hết sức đáng trân trọng và cảm thông của Hàn Mặc Tử.