(5,0 điểm) Cảm nhận của anh/chị về đoạn thơ sau: “Mình đi, có nhớ những ngày Mưa nguồn suối lũ, những mây cùng mù Mình về có nhớ chiến khu Miếng cơm chấm muối mối thù nặng vai ? Mình về, rừng núi nhớ ai Trám bùi đê rụng, măng mai để già. Mình đi, có nhớ những nhà Hắt hiu lau xám, đậm đà lòng son Mình về, có nhớ núi non Nhớ khi kháng Nhật, thuở còn Việt Minh Mình đi, mình có nhớ mình Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa? (Trích “Việt Bắc” – Tố Hữu – SGK Ngữ văn 12 – tập 1 – NXB Giáo dục)
Câu hỏi
Nhận biết(5,0 điểm)
Cảm nhận của anh/chị về đoạn thơ sau:
“Mình đi, có nhớ những ngày
Mưa nguồn suối lũ, những mây cùng mù
Mình về có nhớ chiến khu
Miếng cơm chấm muối mối thù nặng vai ?
Mình về, rừng núi nhớ ai
Trám bùi đê rụng, măng mai để già.
Mình đi, có nhớ những nhà
Hắt hiu lau xám, đậm đà lòng son
Mình về, có nhớ núi non
Nhớ khi kháng Nhật, thuở còn Việt Minh
Mình đi, mình có nhớ mình
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa?
(Trích “Việt Bắc” – Tố Hữu – SGK Ngữ văn 12 – tập 1 – NXB Giáo dục)
Đáp án đúng:
Lời giải của Luyện Tập 365
I. KHÁI QUÁT:
- Giới thiệu tác giả Tố Hữu và bài thơ Việt Bắc (0,5 điểm)
- Cảm nhận chung về đoạn thơ: (0,5 điểm)
+ Đoạn thơ gợi lại những kỉ niệm sâu nặng về những ngày xây dựng chiến khu gian khổ và thắm thiết nghĩa tình, qua đó bày tỏ tình cảm tha thiết, lòng biết ơn sâu nặng đối với quê hương cách mạng, với nhân dân, với đất nước.
+ Đọan thơ là sự tiếp nối cảm xúc chia ly "Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay " thật bồn chồn, da diết ở những câu thơ đầu. Trong hoàn cảnh chia ly, nỗi buồn của kẻ ở, người đi đều dâng trào nhưng người ở lại bao giờ cũng nhạy cảm hơn với hoàn cảnh đổi thay cho nên nhà thơ đã để cho người ở lại gợi nhắc kỉ niệm về những ngày xây dựng chiến khu gian khổ mà thắm thiết nghĩa tình.
II. CỤ THỂ: (3,5 điểm) Mỗi ý 0,5 điểm
- Âm điệu ngọt ngào của lời thơ giống như câu ca dao giao duyên ý nhị mà tình tứ của đôi trai gái yêu nhau:
Mình nhớ ta như cà nhớ muối
Ta nhớ mình như cuội nhớ trăng
- Sử dụng cặp đại từ nhân xưng mình-ta mà ca dao hay dùng để nói đến những tình cảm riêng tư, đôi lứa. Tố Hữu đã đem đến cho nó một giá trị mới, vẫn là mình – ta nhưng lại thể hiện tình cảm biết ơn sâu nặng với kháng chiến, với đồng bào chiến khu, sự thủy chung son sắt của nhân dân Việt Bắc với cách mạng. Sự lặp lại những từ ngữ mình đi – mình về ở đoạn thơ này còn tạo nên nhạc điệu quyến luyến, quấn quýt của kẻ ở người đi với biết bao kỉ niệm nhớ thương chất chồng.
- Từ nhớ được lặp lại cũng góp phần tạo nên giai điệu đặc biệt cho đoạn thơ so với toàn bài. Trong đoạn thơ này từ nhớ xuất hiện với mức độ đậm đặc (7/12 câu thơ) gợi nên một trời nhớ thương, hoài niệm. Nỗi nhớ ấy không hề đơn điệu và được nhân lên ở nhiều cung bậc khác nhau theo sự tiến triển của dòng cảm xúc.
+ Nếu như ở những câu đầu nỗi nhớ còn dàn trải theo thời gian (nhớ những ngày), lan tỏa trong không gian (nhớ chiến khu), thì đến những câu cuối của đoạn thơ nỗi nhớ đã trở nên thân thiết, bình dị, gần gũi (nhớ những nhà) và lắng lại trong tâm hồn (mình lại nhớ mình)
+ Trong nỗi nhớ ấy nhà thơ đã giúp ta sống lại những ngày đầu xây dựng chiến khu với biết bao khó khăn, gian khổ.
- Những thành ngữ: mưa nguồn suối lũ, những mây cùng mù được Tố Hữu sử dụng đã làm sống dậy những ngày đầu gian khổ, cùng nhau chịu đựng, vượt qua bao thử thách của thiên nhiên khắc nghiệt. Trong cái dữ dội của gió núi, mưa ngàn nghĩa tình của con người càng thêm bền chặt.
- Những hình ảnh: miếng cơm chấm muối mối thù nặng mai, trám bùi để rụng măng mai để già... gợi những chi tiết thực về sự thiếu thốn, gian khổ của con người trong kháng chiến, trong khó khăn. Núi rừng Việt Bắc, con người Việt bắc đã cưu mang cán bộ kháng chiến bằng trám bùi, măng mai, cơm chấm muối – những hình ảnh gợi bao nghĩa tình trong lòng người kháng chiến.
Hình ảnh: Hắt hiu lau xám đâm đà lòng son gợi nhớ tới những mái tranh nghèo của đồng bào Việt Bắc – nơi cách mạng đã từng bước trưởng thành trong những năm tháng không bao giờ quên. Nó còn gợi nhớ những con người đã cưu mang, nuôi giấu, che chở cho cách mạng.
- Nghệ thuật tiểu đối kết hợp với cách ngắt nhịp 4/4:
Miếng cơm chấm muối mối thù nặng vai
Hắt hiu lau xám đâm đà lòng son
Những câu thơ nhấn vào vế trước để làm nổi bật vế sau. Cuộc sống càng khó khăn thì mối thù càng trĩu nặng, sự hiểm nguy càng tăng thì niềm tin vào cách mạng càng đậm đà hơn bao giờ hết. Rõ ràng, nhà thơ không bao giờ nói gian khổ chỉ để thấy gian khổ, cái đích xa hơn là từ hiện thực màu xám làm nổi bật lên cái chí nghĩa, chí tình.
- Những địa danh: Tân Trào, Hồng Thái được gợi nhắc khiến lòng người xúc động bởi nó chính là những gì thiêng liêng nhất. Mái đình Hồng Thái – nơi họp quốc dân Đại hội, cây đa Tân Trào – nơi chứng kiến sự ra đời của đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, tiền thân của lực lượng vũ trang sau này. Thế mới biết, khi đã thực sự gán bó máu thịt, khi đã hòa nhập cảm xúc lòng mình với đất nước, với nhân dân, tố Hữu đã thật sự đưa thơ chính trị lên trình đọ là thơ rất đỗi trữ tình (Xuân Diệu)
III. ĐÁNH GIÁ (0,5 điểm)
- Đoạn thơ đã thể hiện được những nét phẩm chất rất tiêu biểu của hồn thơ Tố Hữu: Nói chính trị bằng thơ trữ tình đậm đà,giọng tâm tình ngọt ngào, kết tinh những giá trị truyền thống của dân tộc.
I. KHÁI QUÁT:
- Giới thiệu tác giả Tố Hữu và bài thơ Việt Bắc (0,5 điểm)
- Cảm nhận chung về đoạn thơ: (0,5 điểm)
+ Đoạn thơ gợi lại những kỉ niệm sâu nặng về những ngày xây dựng chiến khu gian khổ và thắm thiết nghĩa tình, qua đó bày tỏ tình cảm tha thiết, lòng biết ơn sâu nặng đối với quê hương cách mạng, với nhân dân, với đất nước.
+ Đọan thơ là sự tiếp nối cảm xúc chia ly "Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay " thật bồn chồn, da diết ở những câu thơ đầu. Trong hoàn cảnh chia ly, nỗi buồn của kẻ ở, người đi đều dâng trào nhưng người ở lại bao giờ cũng nhạy cảm hơn với hoàn cảnh đổi thay cho nên nhà thơ đã để cho người ở lại gợi nhắc kỉ niệm về những ngày xây dựng chiến khu gian khổ mà thắm thiết nghĩa tình.
II. CỤ THỂ: (3,5 điểm) Mỗi ý 0,5 điểm
- Âm điệu ngọt ngào của lời thơ giống như câu ca dao giao duyên ý nhị mà tình tứ của đôi trai gái yêu nhau:
Mình nhớ ta như cà nhớ muối
Ta nhớ mình như cuội nhớ trăng
- Sử dụng cặp đại từ nhân xưng mình-ta mà ca dao hay dùng để nói đến những tình cảm riêng tư, đôi lứa. Tố Hữu đã đem đến cho nó một giá trị mới, vẫn là mình – ta nhưng lại thể hiện tình cảm biết ơn sâu nặng với kháng chiến, với đồng bào chiến khu, sự thủy chung son sắt của nhân dân Việt Bắc với cách mạng. Sự lặp lại những từ ngữ mình đi – mình về ở đoạn thơ này còn tạo nên nhạc điệu quyến luyến, quấn quýt của kẻ ở người đi với biết bao kỉ niệm nhớ thương chất chồng.
- Từ nhớ được lặp lại cũng góp phần tạo nên giai điệu đặc biệt cho đoạn thơ so với toàn bài. Trong đoạn thơ này từ nhớ xuất hiện với mức độ đậm đặc (7/12 câu thơ) gợi nên một trời nhớ thương, hoài niệm. Nỗi nhớ ấy không hề đơn điệu và được nhân lên ở nhiều cung bậc khác nhau theo sự tiến triển của dòng cảm xúc.
+ Nếu như ở những câu đầu nỗi nhớ còn dàn trải theo thời gian (nhớ những ngày), lan tỏa trong không gian (nhớ chiến khu), thì đến những câu cuối của đoạn thơ nỗi nhớ đã trở nên thân thiết, bình dị, gần gũi (nhớ những nhà) và lắng lại trong tâm hồn (mình lại nhớ mình)
+ Trong nỗi nhớ ấy nhà thơ đã giúp ta sống lại những ngày đầu xây dựng chiến khu với biết bao khó khăn, gian khổ.
- Những thành ngữ: mưa nguồn suối lũ, những mây cùng mù được Tố Hữu sử dụng đã làm sống dậy những ngày đầu gian khổ, cùng nhau chịu đựng, vượt qua bao thử thách của thiên nhiên khắc nghiệt. Trong cái dữ dội của gió núi, mưa ngàn nghĩa tình của con người càng thêm bền chặt.
- Những hình ảnh: miếng cơm chấm muối mối thù nặng mai, trám bùi để rụng măng mai để già... gợi những chi tiết thực về sự thiếu thốn, gian khổ của con người trong kháng chiến, trong khó khăn. Núi rừng Việt Bắc, con người Việt bắc đã cưu mang cán bộ kháng chiến bằng trám bùi, măng mai, cơm chấm muối – những hình ảnh gợi bao nghĩa tình trong lòng người kháng chiến.
Hình ảnh: Hắt hiu lau xám đâm đà lòng son gợi nhớ tới những mái tranh nghèo của đồng bào Việt Bắc – nơi cách mạng đã từng bước trưởng thành trong những năm tháng không bao giờ quên. Nó còn gợi nhớ những con người đã cưu mang, nuôi giấu, che chở cho cách mạng.
- Nghệ thuật tiểu đối kết hợp với cách ngắt nhịp 4/4:
Miếng cơm chấm muối mối thù nặng vai
Hắt hiu lau xám đâm đà lòng son
Những câu thơ nhấn vào vế trước để làm nổi bật vế sau. Cuộc sống càng khó khăn thì mối thù càng trĩu nặng, sự hiểm nguy càng tăng thì niềm tin vào cách mạng càng đậm đà hơn bao giờ hết. Rõ ràng, nhà thơ không bao giờ nói gian khổ chỉ để thấy gian khổ, cái đích xa hơn là từ hiện thực màu xám làm nổi bật lên cái chí nghĩa, chí tình.
- Những địa danh: Tân Trào, Hồng Thái được gợi nhắc khiến lòng người xúc động bởi nó chính là những gì thiêng liêng nhất. Mái đình Hồng Thái – nơi họp quốc dân Đại hội, cây đa Tân Trào – nơi chứng kiến sự ra đời của đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, tiền thân của lực lượng vũ trang sau này. Thế mới biết, khi đã thực sự gán bó máu thịt, khi đã hòa nhập cảm xúc lòng mình với đất nước, với nhân dân, tố Hữu đã thật sự đưa thơ chính trị lên trình đọ là thơ rất đỗi trữ tình (Xuân Diệu)
III. ĐÁNH GIÁ (0,5 điểm)
- Đoạn thơ đã thể hiện được những nét phẩm chất rất tiêu biểu của hồn thơ Tố Hữu: Nói chính trị bằng thơ trữ tình đậm đà,giọng tâm tình ngọt ngào, kết tinh những giá trị truyền thống của dân tộc.
Câu hỏi liên quan
-
I. PHẦN CHUNG CHO TẤT CẢ THÍ SINH ( 8,0 điểm)
Câu 2: (3,0 điểm)
Anh/ chị hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 500 từ) để trình bày suy nghĩ của mình về lòng yêu nước của con người Việt Nam thời hiện đại.
-
I. PHẦN CHUNG CHO TẤT CẢ THÍ SINH ( 5,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm)
Đọc đoạn trích dưới đây và trả lời các câu hỏi:
"Xu hướng lãng mạn chủ nghĩa thể hiện trực tiếp và sâu sắc cái tôi trữ tình tràn đầy cảm xúc, đồng thời phát huy cao độ trí tưởng tượng để diễn tả những khát vọng, ước mơ. Nhìn chung, các tác giả đề cập đến những quan hệ riêng tư, đến số phận cá nhân với thái độ bất hòa và bất lực trước môi trường xã hội tầm thường, giả dối, tù túng dưới ách thực dân. Thế loại thích hợp nhất với chủ nghĩa lãng mạn là thơ trữ tình và các thể loại văn xuôi trữ tình."
(Dựa theo Ngữ văn lớp 11 tập 2, tr.l 13, Nxb Giáo dục)
1. Chỉ ra nội dung cơ bản của đoạn trích?
2. Nội dung cơ bản trên đã được cụ thể hóa bằng những ý nào?
3. Anh/ chị hiếu thế nào về "thái độ bất hòa và bất lực trưởc môỉ trường xã hội” của các tác giả sáng tác theo xu hướng lãng mạn chủ nghĩa?
-
(3,0 điểm):
“Tự học là chìa khóa mở cánh cửa thành công còn lười biếng là nguyên nhân đầu tiên của mọi thất bại”
Anh(chị) hãy viết một bài văn nghị luận xã hội ngắn (khoảng 600 từ) nêu suy nghĩ của mình về ý kiến trên.
-
I. PHẦN CHUNG CHO TẤT CẢ CÁC THÍ SINH (5,0 điểm)
Câu 1: ( 2,0 điểm):
Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi phía dưới:
Tôi được tặng một chiếc xe đạp leo núi rất đẹp nhân dịp sinh nhật của mình. Trong một lần tôi đạp xe ra công viên chơi, một cậu bé cứ quẩn quanh ngắm nhìn chiếc xe với vẻ thích thú và ngưỡng mộ thực sự.
- Chiếc xe này của bạn đấy à? – Cậu bé hỏi.
- Anh mình đã tặng nhân dịp sinh nhật của mình đấy. – Tôi trả lời, không giấu vẻ tự hào và mãn nguyện.
- Ồ, ước gì tôi... – Cậu bé ngập ngừng.
Dĩ nhiên là tôi biết cậu bé đang nghĩ gì rồi. Chắc chắn cậu ấy ước ao có được một người anh như thế. Nhưng câu nói tiếp theo của cậu bé hoàn toàn nằm ngoài dự đoán của tôi.
- Ước gì tôi có thể trở thành một người anh như thế! – Cậu ấy nói chậm rãi và gương mặt lộ rõ vẻ quyết tâm. Sau đó, cậu đi về phía chiếc ghế đá sau lưng tôi, nơi một đứa em trai nhỏ tật nguyền đang ngồi và nói:
- Đến sinh nhật nào đó của em, anh sẽ mua tặng em chiếc xe lăn lắc tay nhé.
( “Hạt giống tâm hồn”, tập 4, nhiều tác giả. NXB tổng hợp TP Hồ Chí Minh, 2006).
d/ Viết ba câu ngắn gọn nhận xét về hình thức của văn bản trên. ( 0,5 điểm)
-
II. PHẦN VIẾT VĂN (7,0 điểm)
Câu 3: (3,0 điểm)
Chẳng ai muốn làm hành khất
Tội trời đày ở nhân gian
Con không được cười giễu họ
Dù họ hôi hám úa tàn.
Nhà mình sát đường, họ đến
Có cho thì có là bao
Con không bao giờ được hỏi
Quê hương họ ở nơi nào.
Con chó nhà mình rất hư
Hễ thấy ăn mày là cắn
Con phải răn dạy nó đi
Nếu không thì con đem bán.
Mình tạm gọi là no ấm
Biết đâu cơ trời vần xoay
Lòng tốt gửi vào thiên hạ
Biết đâu nuôi bố sau này...
( “Dặn con” - Trần Nhuận Minh)
Bài thơ trên gợi cho em suy nghĩ gì về cách ứng xử với những người bất hạnh trong cuộc sống?
-
I. PHẦN ĐỌC HIỂU (2,0 điểm):
Đọc ngữ liệu sau:
“Ông là nhà văn của những tính cách phi thường, của những tình cảm, cảm giác mãnh liệt, của những phong cảnh tuyệt mĩ, của gió, bão, núi cao rừng thiêng, thác ghềnh dữ dội....Ông cũng là một con người yêu thiên nhiên tha thiết. Ông có nhiều phát hiện hết sức tinh tế và độc đáo về núi sông cây cỏ trên đất nước mình. Phong cách tự do phóng túng và ý thức sâu sắc về cái tôi cá nhân đã khiến nhà văn tìm đến thể tuỳ bút như một điều tất yếu”
(Dẫn theo www. wikipedia.org)
1. Hãy cho biết đoạn văn trên nói về nhà văn nào?
2. Trình bày vắn tắt những hiểu biết của anh/chị về sự nghiệp sáng tác của nhà văn đó.
-
(3,0 điểm)
Suy nghĩ của anh/chị về lòng yêu nước và trách nhiệm của thế hệ trẻ đặt ra trong bốn câu thơ sau đây:
“Em ơi Đất Nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên Đất Nước muôn đời…”
(Trích “Đất Nước” – Nguyễn Khoa Điềm)
-
I. PHẦN ĐỌC - HIỂU (3,0 điểm)
Câu 2:
Khi yêu cầu học sinh chép lại theo trí nhớ một đoạn trong bài thơ “Việt Bắc” của Tố Hữu, có học sinh đã chép như sau:
Những đường Việt Bắc của ta
Đêm đêm rầm rập như là đất rung
Quân đi điệp điệp chùng chùng
Ánh sao đầu súng bạn cùng mủ nan.
Dân công đỏ đuốt từng đoàn
Bước chân nát đá, muôn tàn lửa bay.
Nghìn đêm thăm thẳm sương dày
Đèn pha bật sáng như ngày mai nên…
Hãy chỉ ra những lỗi sai, thiếu chính xác trong đoạn thơ trên. (1,0 điểm)
-
II. PHẦN LÀM VĂN (8,0 điểm) Thí sinh chọn một trong hai câu sau:
Câu 2 (5,0 điểm): Thí sinh chọn một trong hai câu sau:
Câu 2b:
Đề tựa vở kịch “Vũ Như Tô”, Nguyễn Huy Tưởng viết:
“Than ôi! Như Tô phải hay những kẻ giết Như Tô phải? Ta chẳng biết.”
Giả sử anh/chị là một luật sư tham gia phiên tòa xử Vũ Như Tô và những người nổi dậy, anh/chị sẽ lựa chọn thân chủ nào và đưa ra những lý lẽ thuyết phục gì để bảo vệ thân chủ của mình?
-
II. PHẦN VIẾT VĂN (7,0 điểm)
Câu 4: (4,0 điểm)
Cảm nhận của em về màn kết trong vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” của Lưu Quang Vũ.