Anh (chị) hãy phân tích bài thơ “Đọc tiểu Thanh Ký” (Độc tiểu Thanh Ký) của Nguyễn Du. (7,0 điểm)
v Yêu cầu về kĩ năng:
Thể hiện được những hiểu biết cơ bản văn biểu cảm và văn nghị luận về một bài thơ: cảm xúc và suy nghĩ phải rõ ràng; kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu loát; không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.
v Yêu cầu về kiến thức:
Trên cơ sở những hiểu biết về nhà thơ Nguyễn Du và bài thơ “Đọc tiểu Thanh Ký” học sinh có thể trình bày theo nhiều cách, nhưng cần làm rõ được các ý cơ bản sau:
I. MỞ BÀI: (0,5 điểm)
- Giới thiệu nhà thơ Nguyễn Du: đại thi hào dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới, một “nhà nhân đạo lỗi lạc”
- Giới thiệu bài thơ “Đọc tiểu Thanh Ký”
II. THÂN BÀI: (6,0 điểm)
Học sinh có thể phân tích theo nhiều cách (đề, thực, luận, kết hoặc 4 câu trên, 4 câu dưới …) nhưng cần làm rõ các vấn đề sau:
1. NỘI DUNG (4,5 điểm)
* Khái quát chung:
- Tiểu Thanh: là một cô gái tài sắc vẹn toàn nhưng số phận bất hạnh.
- Bài thơ nằm trong tập “Bắc hành tạp lục”, được viết bằng chữ Hán, thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.
- Bài thơ tiêu biểu cho hồn thơ Nguyễn Du.
* Phân tích cụ thể:
- Nhà thơ xót thương cho nàng Tiểu Thanh cũng là xót thương những người phụ nữ tài hoa bạc mệnh (1,5 đ)
- Bài thơ đặt vấn đề sâu sắc về mối quan hệ: nghệ sĩ, văn chương và cuộc đời (1,5 đ)
- Tâm sự u hoài của Nguyễn Du cũng là tâm sự u hoài của một tài năng văn chương và một nhân cách lớn (1,5 đ)
2. NGHỆ THUẬT (1,5 điểm)
- Thành công của thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật ( vần, niêm, luật …) nhất là đối :
Chi phấn hữu thần > < Văn chương vô mệnh
liên tử hậu > < lụy phần dư
- Thể hiện dòng vận động nội tâm của tác giả: đi từ một trường hợp cụ thể đến khái quát về thân phận chung của người tài sắc
- Từ ngữ hình ảnh chọn lọc hàm súc, vừa cụ thể vừa khái quát: độc, nhất, chi phấn, văn chương …
Chú ý: Có thể kết hợp phân tích nội dung và nghệ thuật, có thể tách rời
III. KẾT BÀI (0,5 điểm)
- Đánh giá về giá trị hiện thực và nhân đạo của tác phẩm.
- Điểm mới trong tư tưởng nhân đạo của Nguyễn Du.