Anh (chị) hãy phân tích nhân vật Huấn Cao trong tác phẩm “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân. (6,0 điểm)
Yêu cầu về kĩ năng:
- Học sinh biết cách làm bài nghị luận văn học, biết vận dụng linh hoạt các thao tác nghị luận để phân tích nhân vật trong một tác phẩm tự sự.
- Bài làm đủ bố cục, kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ và ngữ pháp.
Yêu cầu về kiến thức:
Trên cơ sở hiểu biết về tác giả - tác phẩm, học sinh biết phân tích nhân vật Huấn Cao. Có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng học sinh cần đảm bảo được các ý chính sau:
1. KHÁI QUÁT: (0,5 điểm)
- Ông là cây bút xuất sắc của nền văn học Việt Nam hiện đại, nhà văn rất mực tài hoa, uyên bác, có phong cách nghệ thuật độc đáo.
- Truyện ngắn “Chữ người tử tù” lúc đầu được đăng trên tạp chí Tao Đàn (1938), sau in trong tập truyện “Vang bóng một thời (1940), là tác phẩm xuất sắc của Nguyễn Tuân trước cách mạng tháng 8 – 1945, giới thiệu nhân vật.
2. PHÂN TÍCH: (5,0 điểm)
a. VẺ ĐẸP TÀI HOA (2,0 điểm)
- Tài viết chữ hán đẹp ( 1,0 điểm)=> nghệ sỹ viết chữ (chữ Hán), tài viết chữ của Huấn Cao gắn với giá trị văn hóa cổ truyền Việt Nam: Thú chơi chữ, thú chơi thanh cao tao nhã của người xưa. Biểu hiện:
+ Gián tiếp: Qua lời đồn của tên lính và vùng tỉnh Sơn; qua niềm ao ước, say mê chơi chữ của quản ngục.
+ Trực tiếp: Chữ của ông vuông, đẹp, tươi tắn, nói lên hoài bão tung hoành của một đời con người => vẻ đẹp con người chính trực, yêu tự do.
- Tâm sự của nhà văn: Ca ngợi con người ( Huấn Cao) Tài hoa , nghệ sỹ, thể hiện tình yêu tha thiết với cái đẹp (nghệ thuật, thú chơi chữ), luyến tiếc các nhã thú của văn hóa cổ truyền đang bị lụi tàn.(1,0 điểm)
b. VẺ ĐẸP KHÍ PHÁCH (2,0 điểm)
- Khi chưa xuất hiện (qua lời đồn) (0,5 điểm)
+ Là người đứng đầu bọn phản nghịch.
+ Nổi loạn chống lại triều đình.
=> Người anh hùng có nghĩa khí, lí tưởng, dám đấu tranh cho chính nghĩa.
- Khi xuất hiện nơi đề lao. (1,5 điểm)
+ Là người tù lĩnh án tử hình.
+ Khi bị áp giải: là người đứng đầu, thái độ lạnh lùng, điềm tĩnh không thèm để ý đến lời dọa nạt của tên lính áp giải
+ Hành động dỗ gông.
+ Thản nhiên nhận rượu thịt
- Khi được tin giải về kinh chém đầu “lặng nghĩ 1 lát rồi mỉm cười”.
- Cố ý làm ra khinh bạc đến điều, khinh bỉ bọn ngục quan.
- Hiên ngang bất khuất trong đêm cho chữ.
=> Tư thế ung dung đàng hoàng, hiên ngang
c. VẺ ĐẸP THIÊN LƯƠNG. (1,0 điểm)
- Nhân cách chính trực: Trọng nghĩa khinh lợi, khinh thường tiền bạc, có khí tiết, tự trọng cao. (0,5 điểm)
- Tình yêu tha thiết với cái đẹp, trọng giá trị nghệ thuật, trọng mình, trọng bạn, khao khát hướng thiện. (0,5 điểm)
=> Ở Huấn Cao, cái đẹp của tài hoa hòa với cái đẹp của khí phách, thiên lương đã khiến ông tỏa sáng, bất tử.
3. ĐÁNH GIÁ (0,5 điểm)
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật Huấn Cao.
- Vị trí ý nghĩa của nhân vật với tác phẩm.
- Cảm nhận của bản thân về nhân vật.