Hãy bình giảng đoạn thơ sau đây trong bài Tây Tiến: Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc .... Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Câu hỏi
Nhận biếtHãy bình giảng đoạn thơ sau đây trong bài Tây Tiến: Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc .... Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Đáp án đúng:
Lời giải của Luyện Tập 365
Đoạn thơ tập trung tạo hình ảnh đoàn binh Tây Tiến:
Trước hết cần giới thiệu sơ qua tác giả Quang Dũng, đoàn binh Tây Tiến và con đường hành quân (diễn tả ở phần đầu bài thơ).
I. Giảng
1. Ngoại hình, dáng vẻ các chiến sĩ Tây Tiến:
Mang vẻ đẹp khác thường: “không mọc tóc” là cách diễn tả thanh về một hiện thực thô ráp, nặng nề. Đồng thời có ý chủ động chứ không phải bị động trước những trận sốt rét rừng làm rụng hết tóc, làm làn da xanh vì mất máu. “xanh màu lá" cũng là cách nói thật mà thanh “so với cách nói xanh xao". Người chiến sĩ ở đây như hòa với rừng cây, với lá ngụy trang.
Chịu đựng nhiều gian lao, bệnh tật như vậy nhưng chiến binh Tây Tiến vẫn giữ vẻ oai phong, mang cả cái oai linh của rừng thẳm qua ngữ "dữ oai hùm". Cách tả này ứng hợp với phần trên khi tác giả viết: "cọp trêu người".
Như vậy đoàn quân này ốm mà không yếu, dữ nhưng không tợn. Nói đúng hiện thực nhưng ngòi bút Quang Dũng không nặng đi sâu vào những gian khổ mà nghiêng về vẻ đẹp lãng mạn. Năm 1948, cũng tả về người lính thiếu thốn, gian khổ, ngòi bút Chính Hữu lại nghiêng về những chi tiết rất thực:
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vầng trán ướt mồ hôi
Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá Chân không giầy...
(Đồng chí - Chính Hữu).
2. Tâm hồn: mộng mơ.
Hoạt động, chiến đấu ở một vùng rừng núi xa xôi, hoang dại, hiểm trở như vậy, người chiến sĩ vẫn "gửi mộng qua biên giới", vẫn “mơ Hà Nội dáng kiều thơm". Dáng kiều thơm là dáng thiếu nữ kiều diễm, thanh lịch, quyến rũ của thủ đô ba mươi sáu phố phường. Dáng vẻ của người con gái hoặc cô em gái thân yêu vẫn đi vào trong giấc mơ của người lính xa nhà, xa quê.
3. Ý chí: hào hùng.
Những nấm mồ viễn xứ, những cái chết xa xứ, nằm lại ở biên cương heo hút không cản được ý chí tinh thần người chiến sĩ: "chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh", các anh quyết hiến dâng đời trai trẻ cho quê hương, đất nước. Ngay cả cái chết rất cực, thiếu cả cỗ áo quan cũng đưực nhà thơ biểu hiện một cách trang trọng và hào hùng. Những chữ “bào", “anh về đất" nói rất rõ điều đó. Câu thơ cuối đoạn thật hùng tráng. Không một giọt nước mắt, chỉ có con sông Mã thay lời sông núi “gầm lên” khúc tiễn đưa bi tráng. Lời ai điếu dữ dội, mãnh liệt biết chừng nào!
Quang Dũng đã vẽ lại hình ảnh đồng đội của ông với tất cả lòng khâm phục nhớ thương.
II. Bình
Khi giảng, phần nào đã có hình “phần sơ kết mục 1”. Bây giờ sẽ bình kĩ hơn:
1. Vẻ đẹp hào hùng, hào hoa của người chiến sĩ xuất thân từ thành thị, từ thủ đô ngàn năm văn hiến, vẻ đẹp này nhìn chung khác với vẻ đẹp bình dị, lam lũ của người lính ra đi từ đồng ruộng (trong thơ Hồng Nguyền, Tố Hữu, Chính Hữu...).
Lũ chúng tôi
Bọn người tứ xứ
Gặp nhau hồi chưa biết chữ
(Nhà - Hồng Nguyên).
Quê hương tôi nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
(Đồng chí _ Chính Hữu).
2. Vẻ đẹp này gắn liền với chất bi tráng:
Bi ở những thiếu thốn, gian nan, bệnh tật ác nghiệt và cái chết được nhiều lần nhắc đến. Tráng ở tinh thần, ý trí chiến đấu của đoàn binh Tây Tiến, tráng ngay trong cái chết vốn rất đau thương. Bi tráng chứ không phải bi lụy, bi quan.
Có người cho rằng bài Tây Tiến còn thể hiện “buồn rớt", “mộng rớt". Nói vậy là không thỏa đáng, không chính xác. Như ở phần trên đã phân tích: giấc mơ về dáng kiều thơm không hề nhụt chí chiến đấu, hy sinh, không hề cản bước chân người chiến sĩ. Trái lại đó là sức mạnh tinh thần tiếp thêm quyết tâm “Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh". Trong bài Đất nước, Nguyễn Đình Thi cũng đã viết về anh bộ đội:
Những đêm dài hành quân nung nấu
Bỗng bồn chồn nhớ mắt người yêu
Ngay cả cái chết cũng không làm người chiến binh Tây Tiến chùn bước, quay đầu, các anh vẫn "Hồn về Sầm Nưa chẳng về xuôi"
Bút pháp hiện thực kết hợp với cảm hứng lãng mạn chiến đấu, lãng mạn cách mạng của nhà thơ chiến sĩ đã tạo nên một khúc quân hành, một khúc độc hành oai dũng, đặc sắc.
Đoạn thơ tập trung tạo hình ảnh đoàn binh Tây Tiến:
Trước hết cần giới thiệu sơ qua tác giả Quang Dũng, đoàn binh Tây Tiến và con đường hành quân (diễn tả ở phần đầu bài thơ).
I. Giảng
1. Ngoại hình, dáng vẻ các chiến sĩ Tây Tiến:
Mang vẻ đẹp khác thường: “không mọc tóc” là cách diễn tả thanh về một hiện thực thô ráp, nặng nề. Đồng thời có ý chủ động chứ không phải bị động trước những trận sốt rét rừng làm rụng hết tóc, làm làn da xanh vì mất máu. “xanh màu lá" cũng là cách nói thật mà thanh “so với cách nói xanh xao". Người chiến sĩ ở đây như hòa với rừng cây, với lá ngụy trang.
Chịu đựng nhiều gian lao, bệnh tật như vậy nhưng chiến binh Tây Tiến vẫn giữ vẻ oai phong, mang cả cái oai linh của rừng thẳm qua ngữ "dữ oai hùm". Cách tả này ứng hợp với phần trên khi tác giả viết: "cọp trêu người".
Như vậy đoàn quân này ốm mà không yếu, dữ nhưng không tợn. Nói đúng hiện thực nhưng ngòi bút Quang Dũng không nặng đi sâu vào những gian khổ mà nghiêng về vẻ đẹp lãng mạn. Năm 1948, cũng tả về người lính thiếu thốn, gian khổ, ngòi bút Chính Hữu lại nghiêng về những chi tiết rất thực:
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vầng trán ướt mồ hôi
Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá Chân không giầy...
(Đồng chí - Chính Hữu).
2. Tâm hồn: mộng mơ.
Hoạt động, chiến đấu ở một vùng rừng núi xa xôi, hoang dại, hiểm trở như vậy, người chiến sĩ vẫn "gửi mộng qua biên giới", vẫn “mơ Hà Nội dáng kiều thơm". Dáng kiều thơm là dáng thiếu nữ kiều diễm, thanh lịch, quyến rũ của thủ đô ba mươi sáu phố phường. Dáng vẻ của người con gái hoặc cô em gái thân yêu vẫn đi vào trong giấc mơ của người lính xa nhà, xa quê.
3. Ý chí: hào hùng.
Những nấm mồ viễn xứ, những cái chết xa xứ, nằm lại ở biên cương heo hút không cản được ý chí tinh thần người chiến sĩ: "chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh", các anh quyết hiến dâng đời trai trẻ cho quê hương, đất nước. Ngay cả cái chết rất cực, thiếu cả cỗ áo quan cũng đưực nhà thơ biểu hiện một cách trang trọng và hào hùng. Những chữ “bào", “anh về đất" nói rất rõ điều đó. Câu thơ cuối đoạn thật hùng tráng. Không một giọt nước mắt, chỉ có con sông Mã thay lời sông núi “gầm lên” khúc tiễn đưa bi tráng. Lời ai điếu dữ dội, mãnh liệt biết chừng nào!
Quang Dũng đã vẽ lại hình ảnh đồng đội của ông với tất cả lòng khâm phục nhớ thương.
II. Bình
Khi giảng, phần nào đã có hình “phần sơ kết mục 1”. Bây giờ sẽ bình kĩ hơn:
1. Vẻ đẹp hào hùng, hào hoa của người chiến sĩ xuất thân từ thành thị, từ thủ đô ngàn năm văn hiến, vẻ đẹp này nhìn chung khác với vẻ đẹp bình dị, lam lũ của người lính ra đi từ đồng ruộng (trong thơ Hồng Nguyền, Tố Hữu, Chính Hữu...).
Lũ chúng tôi
Bọn người tứ xứ
Gặp nhau hồi chưa biết chữ
(Nhà - Hồng Nguyên).
Quê hương tôi nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
(Đồng chí _ Chính Hữu).
2. Vẻ đẹp này gắn liền với chất bi tráng:
Bi ở những thiếu thốn, gian nan, bệnh tật ác nghiệt và cái chết được nhiều lần nhắc đến. Tráng ở tinh thần, ý trí chiến đấu của đoàn binh Tây Tiến, tráng ngay trong cái chết vốn rất đau thương. Bi tráng chứ không phải bi lụy, bi quan.
Có người cho rằng bài Tây Tiến còn thể hiện “buồn rớt", “mộng rớt". Nói vậy là không thỏa đáng, không chính xác. Như ở phần trên đã phân tích: giấc mơ về dáng kiều thơm không hề nhụt chí chiến đấu, hy sinh, không hề cản bước chân người chiến sĩ. Trái lại đó là sức mạnh tinh thần tiếp thêm quyết tâm “Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh". Trong bài Đất nước, Nguyễn Đình Thi cũng đã viết về anh bộ đội:
Những đêm dài hành quân nung nấu
Bỗng bồn chồn nhớ mắt người yêu
Ngay cả cái chết cũng không làm người chiến binh Tây Tiến chùn bước, quay đầu, các anh vẫn "Hồn về Sầm Nưa chẳng về xuôi"
Bút pháp hiện thực kết hợp với cảm hứng lãng mạn chiến đấu, lãng mạn cách mạng của nhà thơ chiến sĩ đã tạo nên một khúc quân hành, một khúc độc hành oai dũng, đặc sắc.
Câu hỏi liên quan
-
Kẻ cơ hội thì nôn nóng tạo ra thành tích, người chân chính thì kiên nhẫn lập nê n thành tựu.
Hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên. (3,0 điểm)
-
Cảm nhận về hai đoạn thơ sau:
Sao anh không về chơi thôn Vĩ?
Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên
Vườn ai mướt quá xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền.
(Đây thôn Vĩ Dạ - Hàn Mặc Tử, Ngữ văn 11 Nâng cao, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2011, tr.46)
Nhà em có một giàn giầu,
Nhà anh có một hàng cau liên phòng.
Thôn Đoài thì nhớ thôn Đông,
Cau thôn Đoài nhớ giầu không thôn nào?
(Tương tư - Nguyễn Bính, Ngữ văn 11 Nâng cao, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2011, tr.56)
-
Những người vợ nhớ chồng còn góp cho Đất Nước những núi Vọng Phu
Cặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống Mái
Gót ngựa của Thánh Gióng đi qua còn trăm ao đầm để lại
Chín mươi chín con voi góp mình dựng đất Tổ Hùng Vương
Những con rồng nằm im góp dòng sông xanh thẳm
Người học trò nghèo góp cho Đất Nước mình núi Bút, non Nghiên
Con cóc, con gà quê hương cùng góp cho Hạ Long thành thắng cảnh
Những người dân nào đã góp tên Ông Đốc, Ông Trang, Bà Đen, Bà Điểm
Và ởđâu trên khắp ru ộng đồng gò bãi
Chẳng mang một dáng hình, một ao ước, một lối sống ông cha
Ôi Đất Nước sau bốn nghìn năm đi đâu ta cũng thấy
Những cuộc đời đã hoá núi sông ta...
(Đất Nước – Trích trường ca Mặt đường khát vọng, Nguyễn Khoa Điềm, Ngữ văn 12 Nâng cao, Tập một, NXB Giáo dục, 2009, tr. 117 - 118)
Phân tích đoạn thơ trên để làm rõ những cảm nhận riêng, độc đáo về đất nước của Nguyễn Khoa Điềm.
-
Nêu những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn học của nhà văn M. Sô-lô-khốp.
-
Cảm nhận của anh/chị về nhân vật viên quản ngục trong truyện ngắn Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân
-
Phân tích hình ảnh thiên nhiên và cái tôi trữ tình trong đoạn thơ sau:
Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.
Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si;
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi,
Mỗi buổi sớm, thần Vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.
(Vội vàng - Xuân Diệu, Ngữ văn 11, Tập hai, NXB Giáo dục, 2008, tr. 22)
-
Trong truyện ngắn Thuốc của Lỗ Tấn, khách ở quán trà nhà lăo Hoa đă bàn về những chuyện gì? Hăy cho biết điều nhà văn muốn nói qua những chuyện ấy.
-
Cảm nhận của anh/chị về tình yêu trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh.
-
Hãy viết một bài văn ngắn (không quá 600 từ) trình bày suy nghĩ của anh/chij về ý kiến sau:
Một người đã đánh mất niềm tin vào bản thân thì chắc chắn sẽ còn đánh mất thêm nhiều thứ quý giá khác nữa.
(Theo sách Dám thành công - Nhiều tác giả, NXB Trẻ, 2008, tr. 90)
-
Anh/chị hăy viết một bài văn ngắn (không quá 400 từ) phát biểu ý kiến về tác dụng của việc đọc sách.