Hòa tan hoàn toàn 63 gam một hỗn hợp hai axit CnH2n+1COOH và CmH2m+1COOH vào một dung môi trơ (nghĩa là dung môi không tham gia phản ứng trong các thí nghiệm dưới đây), thu được dung dịch X. Chia X thành 3 phần đều nhau:
-TN1: cho phần 1 tác dụng với NaOH vừa đủ, thu được 27,6 gam muối.
-TN2: Thêm a gam ancol etylic vào phần thứ hai rồi cho tác dụng ngay với một lượng dư Na
-TN3: Thêm a gam ancol etylic vào phần thứ 3, đun nóng một thời gian, sau đó làm lạnh rồi cho tác dụng với natri dư. Thể tích khí hidro bay ra ở thí nghiệm 3 nhỏ hơn thí nghiệm 2 là 1,68 lít (đktc). Giả thiết hiệu suất phản ứng tạo este của các axit là bằng nhau. Tính số gam etse tạo thành?
CnH2n+1COOH + NaOH → CnH2n+1COONa + H2O
CmH2m+1COOH + NaOH → CmH2m+1COONa + H2O
Tổng số mol 2 axit bằng = 0,3 (mol) (trong 1/3 X)
(Từ axit đến muối đã thay H = 1 bằng Na = 23 nên khối lượng tăng)
Khối lượng mol trung bình 2 axit = 21:0,3 = 70
CnH2n+1COOH +2 Na → CnH2n+1COONa + H2↑
CmH2m+1COOH +2 Na → CmH2m+1COONa + H2↑
C2H5OH + 2 Na → C2H5ONa + H2↑
Sau khi đun nóng với C2H5OH =>xảy ra phản ứng tạo este:
CnH2n+1COOH + C2H5OH→ CnH2n+1COOC2H5 + H2O
CmH2m+1COOH + C2H5OH→ CmH2m+1COOC2H5 + H2O
Tuy 1 phần axit và ancol mất đi nhưng thay vào đó là H2O (với số mol bằng một nửa tổng số mol axit và ancol hóa este) phản ứng với Na.
2Na + 2H2O → 2NaOH + H2↑
Nên từ độ hụt số mol H2↑ = 0,075 mol tính được số mol este = 0,15 (mol)
Khối lượng mol trung bình 2 este là 70 – 1 + 29 = 98 (gam)
Suy ra lượng este là 98.0,15 = 14,7 (gam)